Gmina Nidzica
Koniuszanka
2012-10-18 | Wyświetleń: 3369
Rezerwat przyrody pod nazwą „Koniuszanka"
„Koniuszanka I”
Rezerwat przyrody pod nazwą „Koniuszanka I” położony jest 15 km na północny wschód od Nidzicy, w okolicach miejscowości: Napiwoda, Moczysko i Koniuszyn. Według podziału fizyczno-geograficznego Polski opisywany rezerwat położony jest w najbardziej na południe wysuniętej części Pojezierza Olsztyńskiego. Rzeźba tego terenu została ukształtowana w wyniku akumulacyjnej i erozyjnej działalności lądolodu zlodowacenia Wisły, w jego maksymalnym zasięgu, przebiegającym na północ od Nidzicy. Obszar ten objęto ochroną w celu zachowania terenu, na którym występują zjawiska sufozji na sandrze. Roślinność rezerwatu to bór mieszany świeży, pochodzący z nasadzeń sztucznych. Na terenach bagna występuje szuwar wieloturzycowy oraz szuwar trzcinowy. Teren Koniuszanka I w głównej mierze jest powierzchnią nieleśną (67% bagna) w związku z tym okresowo bytują dziki, jelenie, łosie i sarny. Wśród ptaków te, które przystosowane są do gniazdowania w środowisku bagiennym.
„Koniusznka II”
Na terenie Nadleśnictwa Nidzica znajduje się również rezerwat leśny „Koniusznka II”, którego nazwa pochodzi od rzeki Koniuszanka przepływającej przez środek rezerwatu. Rezerwat, jako jeden z nielicznych w Polsce, ma na celu zachowanie niezwykle malowniczego, przełomowego odcinka Koniuszanki i liczy on 64,55 ha powierzchni.
Utworzony został dla ochrony lasów położonych na styku strefy pojeziernej z Sandrem Kurpiowskim. Rezerwat obejmuje obszar leśny leżący przy ujściu rzeki Koniuszanka, wpływającej do jeziora Omulew. Głównym składnikiem rezerwatu jest ekosystem leśny. W jego obrębie dominuje wielopostaciowy las mieszany typu grądu o powierzchni 44 ha. Pozostały areał zajmuje bór mieszany świeży. Grąd porasta zbiorowisko dębów szypułkowych w wieku 200-220 lat z domieszką grabu zwyczajnego, brzozy brodawkowatej, świerku pospolitego i sosny zwyczajnej. Spotkać tu można kruka, orzechówkę, dzięcioła czarnego, brodźca samotnego. Przez kilka lat gniazdował tu również bocian czarny. Rezerwatowy odcinek rzeki Koniuszanka oraz jej brzegi penetrowane są przez bobry.
Leśna ścieżka dydaktyczna w rezerwacie Koniuszanka II
Ścieżka dydaktyczna znajduje się na terenie Nadleśnictwa Nidzica, w pobliżu ośrodka wypoczynkowego „Gawra”. Została wykonana przez nadleśnictwo wiosną 1996 roku. Ze względu na ogromne walory przyrodnicze i edukacyjne zaprojektowano ją dla mieszkańców Nidzicy, wczasowiczów licznie przebywających w okolicznych miejscowościach letniskowych, oraz jako doskonała pomoc nauczycielom prowadzącym zajęcia w ramach edukacji ekologicznej.
STANOWISKO I.
GRUPA DĘBÓW POMNIKOWYCH.
W pobliżu ścieżki przyrodniczo-leśnej znajduje się 12 dębów uznanych za pomniki przyrody. Wiek dębów szacuje się na 300-380 lat. Obwód najgrubszego dębu wynosi 6,40 m, średni obwód wszystkich dębów wynosi 5,10 m. Wysokość najwyższego 29m.
Najstarszym dębem rosnącym na terenie rezerwatu Koniuszanka II jest dąb zwany Kaiserem Wilhelmem Eiche, jego wiek szacuje się na 480 lat, a obwód na 640 cm. Dąb ten już przed I wojną światową został uznany za Niemców za pomnik przyrody i otoczony ochroną. Obecnie dąb jest już w bardzo złym stanie lecz podejmowane są zabiegi zmierzające do utrzymania go jak najdłużej przy życiu.
STANOWISKO II.
SPONTANICZNE OPANOWANIE PRZEZ LAS TERENÓW NIELEŚNYCH.
Teren tego stanowiska był przed około 25 laty łąką, która została opanowana spontanicznie, bez udziału człowieka, przez gatunki leśne olszę czarną oraz brzozę brodawkowatą, które zapoczątkowały tworzenie zbiorowiska leśnego.
Wraz z roślinnością leśną rozwinął się świat zwierząt, zaś w strefie przyziemnej zaczyna się wykształcać charakterystyczny dla lasu zespół organizmów glebowych.
STANOWISKO III.
REZERWAT PRZYRODY KONIUSZANKA II.
Ścieżka przebiega przez teren rezerwatu przyrody Koniuszanka II, który jest rezerwatem florystycznym. Na terenie rezerwatu zinwentaryzowano 78 drzew o wymiarach pomnikowych. Drzewostany porastają głęboko wcięte w morenowe podłoże zbocza doliny rzeki Koniuszanka uchodzącej do pobliskiego jeziora Omulew. Taka konfiguracja terenu wywiera zasadniczy wpływ na skład gatunkowy występującej tutaj roślinności. Na terenach najniżej położonych, wzdłuż doliny rzeki Koniuszanka, wykształciły się lasy olchowe typowe dla terenów wilgotnych złożone z olszy czarnej, brzozy, jasionu oraz świerku. Pozostałe obszary powyżej porasta w całości las mieszany.
STANOWISKO IV
OBUMARŁE DRZEWO.
Życie lasu jest nieustannym cyklem narodzin, wzrostu, starzenia się i śmierci, w którym uczestniczą bez wyjątku wszystkie gatunki. Ze wszystkich gatunków roślin rosnących w lesie najważniejszą rolę odgrywają drzewa.
W prawidłowo rozwijającym się lesie jest także miejsce dla obumierających i obumarłych drzew, które wzbogacają bioróżnorodność lasu, podnoszą żyzność gleby a przez to zwiększają trwałość lasu. Przydatność obumierających drzew dla trwałości lasu można zawrzeć w maksymie: „ Nie ma zdrowego lasu bez chorych drzew”.
STANOWISKO V.
KĘPA DAGLEZJI.
Przy tym stanowisku można obejrzeć daglezje, zwaną też jedlicą, która jest zimozielonym drzewem iglastym rosnącym dziko w Ameryce Północnej oraz we wschodniej Azji. Daglezja należy do drzew gigantów.
Istniejąca w rezerwacie kępa daglezji jest jedną z nielicznych grup tego gatunku występujących w drzewostanie. Drzewa tej kępy są zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Drzew Doborowych. Drzewa doborowe charakteryzują się najlepszymi cechami jakościowymi i przyrostowymi spośród wszystkich danego gatunku.
STANOWISKO VI.
KĘPA DĘBÓW.
Istniejąca kępa dębów została założona przez leśników niemieckich na początku XX wieku. Dąb jest jednym z głównych gatunków lasotwórczych w naszych lasach.
W dawnych czasach dęby uważano za drzewa owocowe. Nie uprawiano ziemniaków więc podstawową paszą dla świń były żołędzie. Nawet wielkość lasów dębowych określano ilością świń, które mogły się nimi wyżywić. Aby utuczyć jednego wieprza potrzeba było 25 dębów.
STANOWISKO VII.
POTĘŻNA SOSNA.
Sosna tego stanowiska jest zaliczana do najpotężniejszych egzemplarzy tego gatunku rosnących na terenie Polski. Jej wiek szacuje się na około 200 lat.
Sosna podobnie jak inne drzewa, już w prapuszczy związane z człowiekiem miała również moce magiczne i uzdrawiające. Popiół z jej igieł, przykładany na dziąsła uśmierzał bóle zębów. Szyszki sosnowe i pączki gotowane razem w serwatce stanowiły skuteczny lek przeciw łamaniu w kościach, swędzeniu głowy, wrzodom.
STANOWISKO VIII
GOSPODARKA ŁOWIECKA.
Na terenie rezerwatu „ Koniuszanka II ”znajduje się ostoja zwierzyny. Jest to teren, na którym w pewnych okresach roku bardzo chętnie przebywa zwierzyna leśna (sarny, jelenie, dziki). Wstęp na teren odstoi jest zabroniony.
Gospodarka zwierzyną jest jednym z elementów pracy leśnika. Generalnie dąży się do tego, aby w lesie była taka ilość zwierzyny, jaka może się w nim wyżywić bez powodowania istotnych szkód w środowisku leśnym.
Gospodarka łowiecka to także tworzenie naturalnej bazy żerowej dla zwierzyny (koszenie łąk śródleśnych, pozostawianie ściętych drzewek w celu odgryzienia kory przez jelenie, sadzenie krzewów różnych gatunków przeznaczonych na żer dla zwierzyny, wykładanie soli).
Dokarmiane są także ptaki, dla których wykłada się specjalną karmę bogatą w związki tłuszczowe.
STANOWISKO IX.
OCHRONA LASU.
Polskie lasy są narażone na szkodliwe działanie wielu czynników biotycznych i abiotycznych. Często powtarzające się masowe pojawy różnych gatunków szkodliwych owadów wyrządzają ogromne szkody w gospodarstwie leśnym. Dlatego konieczne jest stałe śledzenie zdrowotności lasu, prognozowanie pojawu owadów, odpowiednio wczesne stosowanie środków zaradczych.
Na stanowisku można obejrzeć pułapki do prognozowania pojawu i zwalczania owadów np.:
- Pułapka do zwalczania szczeliniaka – są to świeżo pozyskane, okorowane wałki sosnowe o długości ok. 1m lub plastikowe pojemniki z feromonem przywabiającym, do których owad może wejść ale nie może wyjść.
- Pułapka do zwalczania kornika drukarza – rura z substancją zapachową, która przyciąga dorosłe owady obu płci nawet z odległości kilku kilometrów.
- Pułapka do zwalczania drwalnika paskowatego– jest podobnie jak poprzednia pułapka feromonową
- Kontrola stanu brudnicy mniszki – polega na przeliczaniu owadów na wybranych drzewach; codziennie rano zdejmuje się motyle siedzące na drzewach do wysokości 3m.
STANOWISKO X.
UPRAWA LEŚNA.
Została założona w 1985 roku w miejscu wyciętego drzewostanu świerkowego, który był bardzo złej jakości. Wiele egzemplarzy świerka było zainfekowanych przez grzyby korzeniowe, inne cierpiały w wyniku uszkodzenia kory przez jeleniowate. Powierzchnia była w całości zatrzcinniczona, bez podrostu oraz podszytu. Infekcja grzybów oraz towarzyszące jej masowe żery owadów spowodowały powstanie luk, które z kolei zapoczątkowały szkody od wiatrów. Po wycięciu resztek drzewostanu założono uprawę o składzie sosna, świerk, dąb oraz domieszki modrzewia, klonu, brzozy i wiązu. W wyniku takiej przebudowy z negatywnego drzewostanu powstała stabilna uprawa o zróżnicowanym składzie gatunkowym, odporna na różnego rodzaju zagrożenia. Uprawa została ogrodzona w celu jej ochrony przed zwierzyną.
STANOWISKO XI.
NATURALNE ODNOWIENIE ŚWIERKOWE.
Świerk pospolity (Picea abies) jest obok jodły i modrzewia najwyższym naszym drzewem. Osiąga nawet 50 m wysokości. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 30-40 lat gdy rośnie w odosobnieniu, w zwarciu leśnym osiąga ją po 50-60 latach. Jest to gatunek cienioznośny, lubi rosnąć pod osłoną starego drzewostanu.
Świerk podobnie jak inne gatunki posiada wielu wrogów naturalnych. Owadem, który znacznie skraca życie świerku jest kornik drukarz. Ze zwierząt najwięcej szkód wyrządza jeleń, który bardzo lubi świeżą miękką korę.
STANOWISKO XII.
DENDROCHRONOLOGIA A DĘBY.
Określeniem wieku drewna zajmuje się nauka zwana dendrochronologią. Podstawowym gatunkiem służącym do jej badań w Europie jest dąb.
Na stanowisku umieszczono przekrój dębu rosnącego na terenie rezerwatu Koniuszanka II. Zastał on przewrócony przez wiatr w 1970 roku, a resztki pnia tego dębu znajdują się jeszcze na terenie rezerwatu. Nie jest to przekrój pochodzący z części przyziemnej, został wycięty na wysokości około 1 m nad ziemią, dlatego rzeczywisty jego wiek jest na pewno większy niż wynika to z prostego sumowania liczby przyrostów rocznych.
